โรคกรดไหลย้อน

                                                     โรคกรดไหลย้อน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
โรคการไหลย้อนจากกระเพาะอาหารมาหลอดอาหาร หรือที่นิยมเรียกว่า โรคกรดไหลย้อน (อังกฤษ: Gastro-Esophageal Reflux Disease; GERD) คือภาวะที่มีกรดหรือน้าย่อยในกระเพาะอาหาร ไหลย้อนขึ นมาบริเวณหลอดอาหาร ซึ่งหลอดอาหารเป็นอวัยวะที่ไม่ทนต่อกรด จึงท้าให้เกิดการอักเสบของหลอดอาหาร ซึ่งโดยปกติ หลอดอาหารจะมีการบีบตัวไล่อาหารลงด้านล่างและหูรูด ท้าหน้าที่ป้องกันการไหลย้อนของน้าย่อย กรด หรืออาหาร ไม่ให้ไหลย้อนขึ นมาบริเวณหลอดอาหาร แต่ในปัจจุบัน หูรูดส่วนนี ท้างานได้น้อยลงในบางคน ซึ่งจะตรวจพบได้ประมาณ 1 ใน 5 คน พบในคนทั่วไป ทุกกล่ม ทุกช่วงอายุ แต่จะพบได้มากในคนอ้วน หรือสูบบุหรี่ และการไหลย้อนของกรด ถ้ามีมาก อาจไหลออกนอกหลอดอาหาร อาจท้าให้มีผลต่อกล่องเสียง ล้าคอ หรือปอดได้ ซึ่งหากละเลยไม่ไปพบแพทย์ เพื่อท้าการรักษา อาจท้าให้เรื อรังกลายเป็นมะเร็งหลอดอาหารได้
ภาวะของโรคกรดไหลย้อน แบ่งออกเป็น 3 ระดับ
 ระดับแรก ผู้ป่วยมีภาวะกรดไหลย้อนบ้างในบางครั ง เป็นบ้างไม่เป็นบ้าง แล้วก็หายไป ไม่มีผลต่อสุขภาพมากมาย (Gastro-Esophageal Reflux : GER)
 ระดับสอง ผู้ป่วยจะมีอาการกรดไหลย้อนขึ นมาเฉพาะที่บริเวณหลอดอาหาร (Gastro-Esophageal Reflux Disease : GERD)
 ระดับสาม ผู้ป่วยมีกรดไหลย้อนจากกระเพาะอาหารมาก จนไหลขึ นไปถึงกล่องเสียง หรือหลอดลม (Laryngo-Pharyngeal Reflux : LPR)
สาเหตุของโรคกรดไหลย้อน
โรคกรดไหลย้อน นอกจากจะเกิดจากความผิดปกติของหูรูดหลอดอาหาร หรือความผิดปกติในการบีบตัวของหลอดอาหารในตัวผู้ป่วยเองแล้ว ยังมีปัจจัยอื่นเสริมอีกด้วย เช่น
 กินเสร็จอิ่มๆ หรือกินอาหารเสร็จยังไม่ถึง 4 ชั่วโมงแล้วนอน
 Hiatus hernia คือ โรคที่เกิดจาก กระเพาะอาหารส่วนต้น ยื่นเข้าไปกะบังลม
 สูบบุหรี่
 ดื่มสุรา หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอลล์, น้าอัดลม
 รับประทานอาหารประเภท ของทอด ของมัน หรืออาหารที่มีรสเปรี ยวจัด เผ็ดจัด
อาการในหลอดอาหาร
ผู้ป่วยจะมีอาการ
 เสียงแหบกว่าปกติโดยไม่ได้เป็นโรคอื่นใดที่เกี่ยวกับกล่องเสียง
 ปวดแสบปวดร้อนในหน้าอก หรือที่เรียกว่า Heart Burn เนื่องจากกรดไปท้าให้หลอดอาหารอักเสบ
 มีอาการจุกแน่นบริเวณหน้าอก เหมือนมีก้อนติดอยู่ในล้าคอ หายใจไม่ออกเวลานอน
 กลืนอาหารล้าบาก ถ้าเป็นมากจะเจ็บคอมากจนอาจจะกลืนอาหารแทบจะไม่ได้
 คลื่นไส้
 มีอาการเรอเปรี ยว หรือรู้สึกถึงรสขมของน้าดี รสเปรี ยวของกรดในปากหรือล้าคอ
อาการนอกหลอดอาหาร บริเวณกล่องเสียงและหลอดลม
ผู้ป่วยจะมีอาการ
 ไอเรื อรัง เจ็บคอเรื อรัง
 เสียงแหบ โดยเฉพาะในตอนเช้า เนื่องจากเวลานอน กรดจะไหลย้อนขึ้นมาได้มาก
 เป็นโรคปอดอักเสบ เจ็บหน้าอก
การรักษาโดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
 งดการสูบบหรี่ หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอลล์ น้าอัดลม ชา กาแฟ
 ลดอาหารมัน ของทอด ของหวาน
 รับประทานอาหารให้เป็นเวลา หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารก่อนนอนอย่างน้อย 3-4 ชั่วโมง
 ลดน้าหนัก ให้อยู่ในเกณฑ์ที่พอดี
แนะนาการรักษากรดไหลย้อน
ปรับเปลี่ยนนิสัย และการดาเนินชีวิตประจำวัน
การรักษาวิธีนี้ มีความส้าคัญมากโดยจะท้าให้ผู้ป่วยมีอาการน้อยลง ป้องกันไม่ให้เกิดอาการ และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย โดยลดปริมาณกรดในกระเพาะอาหาร และป้องกันไม่ให้กรดไหลย้อนกลับขึ้นไปในระบบทางเดินอาหารและทางเดินหายใจ ส่วนบนมากขึ น ที่ส้าคัญการรักษาด้วยวิธีนี ควรท้าอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต แม้ว่าผู้ป่วยจะมีอาการดีขึ นหรือหายดีแล้วโดยไม่ต้องรับประทานยาแล้วก็ตามนิสัยส่วนตัว ถ้าเป็นไปได้ ควรพยายามลดน้าหนัก ถ้าน้าหนักเกิน เนื่องจากภาวะน้าหนักเกินจะท้าให้ความดันในช่องท้องมากขึ้น ท้าให้กรดไหลย้อนได้มากขึ้น พยายามหลีกเลี่ยงอย่าให้เครียด และถ้าสูบบุหรี่อยู่ ควรเลิก เพราะความเครียดและการสูบบุหรี่ท้าให้เกิดการหลั่งกรดมากขึ้น ถ้าไม่เคยสูบบุหรี่ ควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ หรือควันบุหรี่ หลีกเลี่ยงการสวมเสื้อผ้าที่คับเกินไป โดยเฉพาะบริเวณรอบเอว
 นิสัยในการรับประทาน
หลังจากรับประทานอาหารทันที พยายามหลีกเลี่ยงการนอนราบ การออกก้าลัง ยกของหนัก เอี ยวหรือก้มตัวหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารมื อดึก และไม่ควรรับประทานอาหารใด ๆ อย่างน้อยภายในระยะเวลา 3 ชั่วโมงก่อนนอนพยายามรับประทานอาหารที่มีไขมันต่้า และพยายามหลีกเลี่ยงอาหารที่ปรุงด้วยการทอด อาหารมัน พืชผักบางชนิด เช่น หัวหอม กระเทียม มะเขือเทศ ฟาสต์ฟูด ช็อกโกแลต ถั่ว ลูกอม สะระแหน่ เนย ไข่ นม หรืออาหารที่มีรสจัด เช่น เผ็ดจัด เปรี ยวจัด เค็มจัด หวานจัด เป็นต้น รับประทานอาหารปริมาณพอดีในแต่ละมื้อ ไม่ควรรับประทานอาหารมากเกินไป ควรรับประทานอาหารปริมาณทีละน้อย ๆ แต่บ่อยครั งหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มบางประเภท เช่น กาแฟ (แม้จะเป็นกาแฟที่ไม่มีกาเฟอีนก็ตาม) ชา น้ำอัดลม เครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์ เช่น เบียร์ วิสกี ไวน์ โดยเฉพาะในตอนเย็น
นิสัยในการนอน
ถ้าจะนอนหลังรับประทานอาหาร ควรรอประมาณ 3-4 ชั่วโมง เวลานอน ควรหนุนหัวเตียงให้สูงขึ้นประมาณ 6 – 10 นิ้วจากพื้นราบ โดยใช้วัสดุรองขาเตียง เช่น ไม้ อิฐ อย่ายกศีรษะให้สูงขึ นโดยการใช้หมอนรองศีรษะ เพราะจะท้าให้ความดันในช่องท้องเพิ่มมากขึ น พบว่าประมาณร้อยละ 90 ของผู้ป่วยที่มีอาการของโรคกรดไหลย้อนสามารถควบคุมอาการได้ด้วยยา เพื่อลดปริมาณกรดในกระเพาะอาหาร หรือเพิ่มการเคลื่อนตัวของระบบทางเดินอาหารในการก้าจัดกรด ปัจจุบันยาลดกรดกลุ่ม proton pump inhibitor เป็นยาที่สามารถยับยั งการหลั่งกรดได้ดี สามารถเห็นผลการรักษาเร็ว ควรรับประทานยาสม่้าเสมอตามแพทย์สั่ง ไม่ควรลดขนาดยา หรือ หยุดยาเอง นอกจากแพทย์แนะน้า และควรมาพบแพทย์ตามแพทย์นัดอย่างสม่้าเสมอและต่อเนื่อง ซึ่งผู้ป่วยบางรายอาจใช้เวลานานประมาณ 1 – 3 เดือน กว่าที่อาการต่าง ๆ จะดีขึ้น อาการต่างๆ อาจไม่ดีขึ้นเร็ว ต้องใช้เวลาในการหาย เมื่ออาการต่าง ๆ ดีขึ้น และผู้ป่วยสามารถปรับเปลี่ยนนิสัยและการด้าเนินชีวิตประจ้าวันข้างต้นดังกล่าว ได้ และได้รับประทานยาต่อเนื่อง แพทย์จะปรับลดขนาดยาลงเรื่อยๆ ทีละน้อย ที่ส้าคัญไม่ควรซื้อยารับประทานเองเวลาป่วย เนื่องจากยาบางชนิดจะท้าให้กระเพาะอาหารมีการหลั่งกรดเพิ่มขึ้น หรือกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารส่วนล่างคลายตัวมากขึ้น
การรักษาโดยใช้ยา
จะได้ผลดีที่สุดเมื่อมีการอักเสบของหลอดอาหาร ตัวยาลดกรด (Antacids) ใช้ส้าหรับผู้ป่วยที่อาการไม่รุนแรง และยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาโรคกรดไหลย้อนที่แพทย์นิยมใช้ในปัจจุบัน คือ ยาลดกรดในกลุ่มโปรตอนปั๊มอินฮิบิเตอร์ (Proton pump inhibitors) โดยการใช้ยา ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ ถ้าไม่มีดีขึ้น อาจพิจารณาให้มีการตรวจเพิ่มเติม เช่น
 การกลืนแป้งตรวจกระเพาะ
 การส่องกล้องตรวจกระเพาะ (ไม่นิยมใช้เนื่องจากวินิจฉัยได้ยาก)
การผ่าตัด
หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรง รักษาด้วยยาแล้วอาการไม่ดีขึ้น จึงจะท้าการรักษาด้วยการผ่าตัด ผูกหูรูดกระเพาะอาหาร เพื่อป้องกันไม่ให้กรดไหลย้อนขึ้นมาอีก